ప్రవీణ్ ప్రకాష్... అంత జ్ఞానోదయం ఎలా వచ్చింది?

ఏబీ వెంకటేశ్వరరావు, జాస్తి కృష్ణ కిశోర్

రాజకీయ ఒత్తిడి మధ్య తీసుకున్న తీర్పులు

1994 బ్యాచ్ IAS అధికారి ప్రవీణ్ ప్రకాష్ ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 30 ఏళ్ల సేవలో అనేక శాఖల్లో కీలక పాత్రలు పోషించారు. 2019-2024 మధ్య YSRCP ప్రభుత్వంలో సాధారణ పరిపాలన శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శిగా ఉండగా రిటైర్డ్ IPS అధికారి ఏబీ వెంకటేశ్వరరావు (అప్పటి ఇంటెలిజెన్స్ అదనపు డైరెక్టర్ జనరల్) మీద డీజీపీ కార్యాలయం నుంచి వచ్చిన ఫైల్‌కు 2020లో ఆమోదం తెలిపారు. అదే విధంగా రిటైర్డ్ IRS అధికారి జాస్తి కృష్ణకిశోర్ పైనా క్రమశిక్షణ చర్యలు, అభియోగాల నమోదుకు సంబంధించిన తీర్పులకు అంగీకారం తెలిపారు. సివిల్ సర్వీసెస్ నిబంధనల ప్రకారం ఇవి 'సరైనవి' అని ఆయన నిర్ణయం తీసుకున్నప్పటికీ, ఇప్పుడు ఆ తీర్పులు 'నీతి, నైతిక విలువలు' కోణంలో తప్పులుగా మారాయని అంగీకరిస్తున్నారు.

YSRCP ప్రభుత్వం పతనం తర్వాత TDP నేతృత్వంలోని NDA కూటమి అధికారంలోకి వచ్చిన జూలై 2024లో ప్రవీణ్ ప్రకాష్ వాలంటరీ రిటైర్మెంట్ తీసుకున్నారు. ఏడేళ్ల ముందు రిటైర్మెంట్ నిర్ణయం తీసుకున్న ఆయన, రాజకీయ మార్పుల మధ్య తన స్థానాన్ని పరిశీలించుకుని, ఈ నిర్ణయానికి వచ్చారు. కానీ రిటైర్మెంట్ తీసుకున్న సంవత్సరం తర్వాత నవంబర్ 12, 2025న ఇన్‌స్టాగ్రామ్, యూట్యూబ్‌లలో పోస్ట్ చేసిన వీడియోలో ఆయన ఈ అంతర్మథనాన్ని బహిర్గతం చేశారు. "చదువు, సంస్కారంతో పాటు ఎదిటి వారికి సాయం చేసే గుణాన్ని మర్చిపోయాను" అని ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తూ, ఇద్దరు అధికారులకు వ్యక్తిగతంగా ఫోన్ చేసి క్షమాపణ చెప్పినట్లు తెలిపారు.

రాజకీయ ఒత్తిడి నుంచి మానవత్వం వైపు

రాజకీయ ప్రభావం కింద తీర్పులు తీసుకునే సందర్భాలు భారతీయ పరిపాలనలో అసాధారణం కాదు. YSRCP హయాంలో విమర్శలు ఎదుర్కొన్న అధికారులపై క్రమశిక్షణ చర్యలు తీసుకోవడం సాధారణమైంది. కానీ రిటైర్మెంట్ తర్వాత ఆయనకు వచ్చిన 'జ్ఞానోదయం' కేవలం రాజకీయ మార్పు వల్లనా, వ్యక్తిగత అంతర్దృష్టి వల్ల నా. "ప్రభుత్వ ఉద్యోగికి వ్యక్తిగత, వృత్తి జీవితాల మధ్య అంతరం ఉండాలి, కానీ అది లేకుండా పోయింది" అని ఆయన అంగీకరించడం, తన తప్పును 'సిస్టమ్'కు ఆపాదించకుండా వ్యక్తిగత బాధ్యత తీసుకోవడం అనేది అసలు మార్పు. దీనికి కారణం ఏమై ఉంటుంది.

ఈ క్షమాపణ బహిరంగంగా ఉండటం వల్ల మరింత ప్రాముఖ్యత పొందింది. సాధారణంగా అధికారులు తమ తప్పులను మూసివేస్తారు. లేదా రాజకీయ ఆధారంగా రక్షించుకుంటారు. కానీ ప్రవీణ్ ప్రకాష్ "నీతి కోణం నుంచి ఆలోచించలేకపోయాను" అని చెప్పి, ఇద్దరు అధికారులకు పబ్లిక్ అపాలజీ చెప్పటం జరిగింది.

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఇటీవల రాజకీయ మార్పులు (TDP విజయం తర్వాత) ఇలాంటి పశ్చాత్తాపాలను ప్రేరేపించాయా? లేదా ఇది వ్యక్తిగత పరిణతా? గత్యంతరం లేని పరిస్థితి ఏదయినా ఎదురైందా? రాజకీయ పవర్ సెంటర్ కు దగ్గిరయి బాగా అపకీర్తి పాలయిన అధికారి ఆయన. ఇప్పుడాయన అనామకుడు. ఎవ్వరు పట్టించుకోరు. ఈ ఏనానిమిటీ ఆయనకు ముల్లులా గుచ్చుకుని అపాలజీ కి ప్రేరేపించిందా?

పరివర్తన అంటే....

ప్రవీణ్ ప్రకాష్ లాంటి అధికారి 30 ఏళ్ల సేవల తర్వాత "ఒక్క తప్పుతో హీరో నుంచి విలన్ అయ్యాను" అని ఒప్పుకోవడం. అయితే దీనికి చాలా కాలం పట్టింది. ఇది ఎపుడో జరిగి ఉండాల్సింది. ఈ సంఘటన ఆంధ్ర రాజకీయాల్లో పవర్ కు దగ్గరగా జరిగిన ఆధికారులు జాగ్రత్తగా ఉండాల్సిన విషయాన్ని గుర్తు చేస్తుంది. పార్టీ నేతల్లాగా మారిన మిగిలిన IASలకు ఇది పాఠం. పరిపాలనలో 'సిస్టమ్' కాదు, 'రూల్ ఆఫ్ లా' ముందుండాలి. ప్రవీణ్ ప్రకాష్ లో వచ్చిన ఈ మార్పు, సివిల్ సర్వీసెస్‌ అధికారుల మీద కొంతయిన పని చేస్తుందని ఆశిద్దాం. ఎందుకంటే అధికారంలోకి వచ్చిన నేతని దేవుడిలాగా చూసి పాదాభివందనం చేస్తున్న రోజులు ఇవి. ప్రతి అధికారి పదవీ విరమణ తర్వాత కూడా ఏదోఒక హోదా కోసం ఎగబడుతున్న రోజులివి. రిటైర్ అయ్యాక ఎమ్మెల్యే టికెట్, ఎంపీ టికెట్ ఆశిస్తున్న రోజులివి. అధమం ఎదో ఒక పదవి ఆశిస్తున్న కాలం ఇది. దీనికోసం సర్వీస్లో ఉన్నపుడు ముఖ్యమంత్రి మెప్పు కోసం ఏమైనా చేస్తున్నారు. ప్రవీణ్ ప్రకాష్ ఈ దారిలోనే నడిచి పై వాళ్ళు ఏమి చెబితే అది చేసాడు. ఇపుడు ఆ పాపం కడుక్కునే పప్రయత్నం చేశారు.