‘‘ తాలిబన్లతో కొట్లాడటానికి సిద్ధం కావాల్సిందే.. ’’

'విమెన్ ఫర్ ఆఫ్ఘనిస్తాన్' బ్యానర్‌లో సుమారు 120 మంది ఆఫ్ఘన్ మహిళలు, న్యాయవాదులు, మానవ హక్కుల కార్యకర్తలు, రాజకీయ నాయకులు, జర్నలిస్టులు, వైద్యులు, పారామెడిక్స్, సినీ నిర్మాతలు, వికలాంగ కార్యకర్తలంతా కలిసి దేశంలో తాలిబన్ పాలకులు దేశంలో ప్రకటించిన కొత్త చట్టాలను తీసివేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. దీనికోసం అల్బేనియన్ నగరం టిరానాలో మూడు రోజుల పాటు - సెప్టెంబర్ 11 నుంచి సెప్టెంబర్ 13 వరకు - మహిళా సమ్మిట్ జరగబోతోంది.

ఇప్పుడు తాలిబన్లు తీసుకొచ్చిన చట్టం క్రూరత్వానికి మించినది. ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లోని మహిళలు బహిరంగంగా కనిపించకూడదని, వారు బిగ్గరగా కవితలు పాడకూడదని లేదా సిద్ధంగా ఉండకూడదని ఇది ఆదేశించింది. మహిళలు బహిరంగంగా బయటకు వస్తే తల నుంచి కాలిగోటి వరకూ దుస్తులు వేసుకోవాలి. అలాగే పురుషుడు తోడు లేకుండా బయటకు రాకూడదు. గత మూడు సంవత్సరాల తాలిబాన్ పాలనలో ఉన్నత విద్య, వారి పని ప్రదేశాలు, జీవనోపాధి ఇలాంటి అన్నింటికి మహిళలు దూరం అయ్యారు.

"మేము తొలగించబడుతున్నాము " అని ఆఫ్ఘన్ పార్లమెంట్ మాజీ డిప్యూటీ స్పీకర్ ఫౌజియా కూఫీ టిరానా నుంచి ఈ రచయితతో చెప్పుకుంటున్నారు. ఎంపీ అయిన తర్వాత ఆ పదవికి ఎన్నికైన తన దేశంలో మొట్టమొదటి మహిళ అయిన కూఫీ, టిరానాలో జరిగిన శిఖరాగ్ర సమావేశానికి అధ్యక్షురాలిగా ఉన్నారు.

ఆమె ఇంతకుముందు టర్కీలో ప్రవాసంలో ఉన్న ఆఫ్ఘన్ మహిళలతో ఇలాంటి సమావేశాలను నిర్వహించింది. ఈసారి తాలిబాన్ నాయకత్వం వైస్ అండ్ వైర్ట్యూ లాతో బయటకు వచ్చిన 11 రోజులలో, ఆఫ్ఘన్ మహిళలు ఈ చట్టాన్ని చర్చించుకున్నారు. ప్రపంచానికి తమ గోడును వెళ్లబోసుకుంటున్నారు. ప్రపంచ సమాజం మొత్తం తమ మాటలను అర్థం చేసుకోవాలని కోరుకుంటున్నారు.

ఆల్ ఆఫ్ఘన్ ఉమెన్ సమ్మిట్‌లో పాల్గొన్నవారు ఒక తీర్మానంలో ప్రపంచాన్ని కోరారు. అంతర్జాతీయ సమాజం పాలక తాలిబన్ పాలనను చట్టబద్ధంగా గుర్తించకూడదని కోరారు. ప్రస్తుతం తమపై విధిస్తున్న ఆంక్షలన్నీ తిప్పికొట్టేవరకూ ఇలాగే చేయాలని వారి కోరిక. తాలిబన్లు తమ పై విధిస్తున్న ఆంక్షలన్నీ లింగ, వర్ణ వివక్ష కంటే తక్కువ కాదని వారి అభిప్రాయం.

ఆఫ్ఘన్ మహిళలు తమ దేశానికి రాజకీయంగా, సామాజికంగా, ఆర్థికంగా తమ వంతు సహకారం అందించాలని తీర్మానం నొక్కి చెప్పింది. వాస్తవ తాలిబాన్ పాలన పాలకులను అంతర్జాతీయ క్రిమినల్ కోర్ట్ (ICC) ముందు ప్రవేశపెట్టాలంది. ఆఫ్ఘన్ మహిళలపై వారి నేరాలకు బాధ్యత వహించడం ద్వారా ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో జరుగుతున్న మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలకు తాలిబాన్‌లను బాధ్యులను చేయాలని అంతర్జాతీయ సమాజాన్ని కోరింది.

సమ్మిట్‌లో పాల్గొన్నవారు ఆఫ్ఘన్ బాలికలు, విశ్వవిద్యాలయాలు, ఉన్నత విద్యాసంస్థల నుంచి ప్రస్తుతం నిషేధించబడిన 6వ తరగతికి మించిన పాఠశాలలను వెంటనే పునఃప్రారంభించాలని డిమాండ్ చేశారు.

" ఆఫ్ఘన్ మహిళల హక్కులు, స్వేచ్ఛలు మిగిలిన అంతర్జాతీయ సమాజానికి, ప్రపంచానికి వారి అభిరుచులు, ఎజెండా ఆధారంగా బహిరంగంగా లేదా రహస్యంగా సంభాషించడం లేదా తాలిబాన్‌తో వ్యవహరించడం ముఖ్యం కాదని నేను భావిస్తున్నాను" అని కిల్లిడ్ మీడియా మాజీ అధిపతి నజీబా అయుబి విలపించారు.

అయూబీ 2013లో ప్రతిష్టాత్మకమైన కరేజ్ ఇన్ జర్నలిజం అవార్డును అందుకున్నారు. మీడియాలో ఆమె చేసిన కృషికి 2014లో RSF (రిపోర్టర్స్ సాన్స్ ఫ్రాంటియర్స్) ద్వారా స్వాతంత్య్రానికి సంబంధించిన వంద మంది హీరోలలో ఒకరిగా గుర్తింపు పొందారు.

2021లో కాబూల్‌లోకి చొరబడిన తాలిబాన్‌లు ఆమెను బెదిరించడం ద్వారా ఎంతో ప్రేమిస్తున్న దేశాన్ని విడిచిపెట్టి వెళ్లవలసి వచ్చింది. ఆమె ఇప్పుడు USలో నివసిస్తోంది. ప్రవాసం నుంచి తన ఆఫ్ఘన్ జర్నలిస్టులు, సోదరీమణుల కోసం తన పోరాటాన్ని కొనసాగిస్తోంది.

రేడియో- టెలివిజన్ స్టేషన్లలో పనిచేస్తున్న వందలాది మంది మహిళలు తమ ఉద్యోగాలు కోల్పోయి, ఎటువంటి జీవనోపాధి లేకుండా ఇంట్లో కూర్చున్నారు. వారి మునుపటి పని కోసం తాలిబాన్ పాలన నుంచి నిరంతరం దాడులు బెదిరింపులకు గురవుతున్నారు. అధికారంతో నిజాలు మాట్లాడిన మగ జర్నలిస్టులతో పాటు డజన్ల కొద్దీ మహిళా జర్నలిస్టులు హత్యకు గురయ్యారు.

బాధితులకు న్యాయం జరిగేలా అంతర్జాతీయ సమాజం వనరులను కేటాయించాలని, ఆఫ్ఘన్ మహిళలపై మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలకు సరైన డాక్యుమెంటేషన్ కోసం స్పష్టమైన ప్రమాణాలను ఏర్పాటు చేయాలనేది సదస్సులో డిమాండ్లలో ఒకటి.

"అంతర్జాతీయ మానవతా సహాయానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం, పంపిణీకి సంబంధించిన నాయకత్వం, నిర్ణయాత్మక ప్రక్రియలలో ఆఫ్ఘన్ మహిళలు ఎక్కువగా పాల్గొనాలని పిలుపునిచ్చారు," తీర్మానం చదివి, మానవతా సహాయ సంస్థల నుంచి నేరుగా మహిళా సహాయ సంస్థలకు సహాయం అందజేయాలని గట్టిగా కోరింది. 'తాలిబాన్లచే ఆక్రమించబడదు. నేరుగా మహిళా లబ్ధిదారులకు చేరుతుంది. అంతర్జాతీయ సహాయం వాస్తవంగా నిలిచిపోయింది. దీనితో దేశంలోని మహిళలు ఎక్కువగా దెబ్బతిన్నారు.

ఇటీవల ఖతార్‌లోని దోహాలో జరిగిన చర్చల్లో తాలిబాన్‌ పాలనలో జరుగుతున్న చర్చల్లో మహిళా సంఘాలను పక్కన పెడుతుండటంపై విమర్శలు వస్తున్నాయి. టిరానా సమ్మిట్‌లోని తీర్మానం ఈ విషయాన్ని గట్టిగా ప్రతిబింబిస్తుంది. “ అంతర్జాతీయ సమాజం, తాలిబాన్‌లతో ఏదైనా సమావేశం లేదా సంభాషణలు ఆఫ్ఘనిస్తాన్ లోపల, వెలుపల మానవ హక్కుల చట్టాలకు అనుగుణంగా సంబంధిత ప్రతినిధులలో భాగంగా ఆఫ్ఘనిస్తాన్ మహిళా ప్రతినిధులను చేర్చాలి,” టిరానా ప్రకటన డిమాండ్ చేసింది.

తాలిబాన్ పాలనలో ఉన్న మహిళలు, వారి కార్యాలయాలకు దూరంగా ఉంచబడ్డారు. అందువల్ల వారు తమ గృహాలను నడిపే ఆదాయాన్ని కోల్పోయారు. ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుంచి పాకిస్తాన్, ఇరాన్, టర్కీ, ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, కెనడా, యుఎస్ఎ వంటి దేశాలకు పారిపోయిన మహిళల పరిస్థితి భిన్నంగా లేదు.

ఎందుకంటే వారు కూడా తమ ఆశ్రయ దేశంలో పని చేయడానికి వీలులేదు. వారు శరణార్థిగా కేవలం చిన్న సహాయం మాత్రమే అందుకుంటారు. ఒక ఆఫ్ఘన్ మహిళా జర్నలిస్ట్ న్యూస్‌రూమ్‌లో కథనాలను బ్రేకింగ్ చేయడానికి బదులుగా తన ప్రవాస దేశంలో తన సంప్రదాయ ఆభరణాలను విక్రయించాలని ఆలోచిస్తున్నారు. వారి జీవితమంతా తలకిందులైంది.. ఎవరూ పట్టించుకోవడం లేదు.

ఇరాన్‌లోని 4.5 మిలియన్ల ఆఫ్ఘన్ శరణార్థులలో 70 శాతానికి పైగా మహిళలు, పిల్లలు ఉన్నారని ఒక అంచనా. 2024 మధ్యలో అధికారిక అంచనాల ప్రకారం పొరుగు దేశాలలో మొత్తం శరణార్థుల సంఖ్య 6 మిలియన్లు. పాకిస్తాన్, ఇరాన్, టర్కీలలో తమకు స్వాగతం లేదని ఆఫ్ఘన్ మహిళలు చెప్పారు. యుఎస్, కెనడా, ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, నార్వే మొదలైన పాశ్చాత్య దేశాలకు తమ పేపర్లు క్లియర్ అయ్యే వరకు అక్కడ ఉండడాన్ని వారు స్టాప్ గ్యాప్ ఏర్పాటుగా చూస్తున్నారని చెప్పారు.

కొన్ని దేశాల్లోకి ప్రవేశించడానికి కొందరికి నెలలు, ఏళ్ల తరబడి నిరీక్షించాల్సి వస్తోంది. " నేను టర్కీలో చాలా దయనీయంగా ఉన్నందున నేను యాంటీ-డిప్రెసెంట్స్‌పై ఉన్నాను. నా పిల్లలను ఎలా పోషించాలో నాకు తెలియక తరచుగా ఆత్మహత్య ఆలోచనలు వచ్చేవి...మా భర్త మాకు ఆహారం ఇవ్వడానికి ఇంటికి కొంత డబ్బు తీసుకురావడానికి ఏదైనా చిన్న చిన్న పనులు చేస్తున్నాడు," ఒక ఆఫ్ఘన్ మహిళా జర్నలిస్ట్ ఒప్పుకున్నాడు.

రెండేళ్ల నిరీక్షణ తర్వాత ఆమె, ఆమె భర్త వారి పిల్లలు ఎట్టకేలకు USకి వెళ్లగలిగారు. ఆగస్ట్ 2021లో తాలిబాన్ కాబూల్‌లోకి ప్రవేశించినప్పటి నుంచి ఆఫ్ఘన్ మహిళల మానసిక, శారీరక ఆరోగ్యం తీవ్రంగా రాజీపడింది.

"అందుకే ఆఫ్ఘన్ మహిళలు టిరానాలో రాజకీయ మార్గాన్ని రూపొందించడానికి, జవాబుదారీతనం, మానవతావాద సహాయాన్ని నిర్ధారించడానికి - ఇది రాజకీయ పరిష్కారం కోసం ముందుకు వచ్చింది" అని UK ఆధారిత యాక్షన్ ఫర్ ఆఫ్ఘనిస్తాన్ ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్ జెహ్రా జైదీ శిఖరాగ్ర సమావేశంలో ఈ విలేఖరితో అన్నారు.

UKలో ఇటీవల జరిగిన ర్యాలీలో, నోబెల్ గ్రహీత మలాలా యూసుఫ్‌జాయ్, తాలిబాన్ అణచివేతకు వ్యతిరేకంగా ఆఫ్ఘన్ మహిళలను రక్షించడానికి అంతర్జాతీయ సమాజాన్ని కోరారు.

ఆఫ్ఘన్ మహిళలపై విధించిన తాలిబాన్ తాజా వైస్ అండ్ వర్చ్యు లా తరువాత సమావేశంలో అత్యవసర తీర్మానం తీసుకువచ్చింది. ఈ సమావేశాన్ని అల్బేనియా, స్పెయిన్ ప్రభుత్వాలు సహ-హోస్ట్ చేశాయి. స్విట్జర్లాండ్ ప్రభుత్వం మద్దతు ఇచ్చింది. "ఈ శిఖరాగ్ర సమావేశం ఒక మలుపు కాగలదు. ఆఫ్ఘన్ మహిళలకు మళ్లీ వాయిస్ ఇవ్వడానికి కీలకమైన వాహనంగా పని చేస్తుంది" అని సదస్సు నిర్వాహకులు ఆశించారు.